Wanneer iemand overlijdt, komt er veel op de nabestaanden af. Een van de zaken die geregeld moet worden, is de toegang tot de nalatenschap. Banken, verzekeraars en andere instanties kunnen vragen om een verklaring van erfrecht. Maar wat is dit precies, wanneer heb je het nodig en hoe kom je eraan? In dit artikel krijg je antwoord op deze vragen en meer.

Wat is een verklaring van erfrecht?

Een verklaring van erfrecht is een officieel document dat door een notaris wordt opgesteld. Hierin staat wie de erfgenamen zijn en wie bevoegd is om de nalatenschap af te handelen. Dit document is vaak nodig om toegang te krijgen tot bankrekeningen, een huis op naam te zetten of andere financiële zaken te regelen.

De notaris controleert hiervoor het testament en de gegevens uit de Basisregistratie Personen. Als er geen testament is, wordt gekeken naar de wettelijke verdeling van de erfenis.

De rol van de notaris bij een verklaring van erfrecht

Een verklaring van erfrecht kan alleen door een notaris worden opgesteld. Veel mensen weten niet precies welke stappen een notaris onderneemt om dit document te maken.

Onderzoek naar erfgenamen
De notaris begint met het opvragen van de overlijdensakte en het controleren van de Basisregistratie Personen. Dit is nodig om vast te stellen wie de nabestaanden zijn en of er sprake is van een testament.

Controle van het testament en de wettelijke verdeling
Als er een testament is, wordt bekeken wat daarin is vastgelegd. Dit kan gaan om de benoeming van erfgenamen, een executeur of specifieke bepalingen over de verdeling van de nalatenschap. Als er geen testament is, gelden de wettelijke regels van erfrecht en worden de erfgenamen volgens een vaste volgorde aangewezen.

Opstellen van de verklaring van erfrecht
Zodra alle gegevens zijn gecontroleerd en er geen onduidelijkheden zijn, stelt de notaris de verklaring van erfrecht op. Hierin staat onder andere wie de erfgenamen zijn, of er een executeur is benoemd en wie bevoegd is om de nalatenschap te beheren.

Vertragingen en extra onderzoek
In sommige gevallen kan het proces langer duren, bijvoorbeeld als er discussie is tussen erfgenamen, er onbekende erfgenamen zijn of als er buitenlandse documenten moeten worden opgevraagd. Dit kan extra kosten en vertragingen met zich meebrengen.

Een notaris speelt een belangrijke rol in het afwikkelen van de nalatenschap en zorgt ervoor dat alles juridisch correct wordt vastgelegd, zodat erfgenamen zonder problemen toegang krijgen tot bezittingen en rekeningen van de overledene.

Wanneer is een verklaring van erfrecht nodig?

Niet in alle gevallen is een verklaring van erfrecht verplicht. Soms accepteren banken een ander bewijs van erfrecht, zoals een ondertekende verklaring van alle erfgenamen. Toch kan het in veel situaties noodzakelijk zijn, zoals bij:

• Het deblokkeren van een bankrekening van de overledene
• Het verkopen van een huis uit de nalatenschap
• Het regelen van een erfenis met meerdere erfgenamen
• Het overnemen van aandelen, polissen of andere bezittingen

Als er onduidelijkheid is over de erfgenamen of wanneer een erfgenaam de erfenis weigert, is een verklaring van erfrecht meestal onmisbaar.

Hoe kom je aan een verklaring van erfrecht?

Een verklaring van erfrecht wordt altijd door een notaris opgesteld. De erfgenamen moeten hiervoor een verzoek indienen en informatie aanleveren, zoals:

• Een kopie van de overlijdensakte
• Gegevens van de erfgenamen
• Het testament (indien aanwezig)

De notaris doet vervolgens onderzoek naar de erfgenamen en de verdeling van de nalatenschap. Dit proces kan enkele weken tot maanden duren, afhankelijk van de complexiteit van de erfenis.

Wat kost een verklaring van erfrecht?

De kosten voor een verklaring van erfrecht verschillen per notaris. Gemiddeld liggen de prijzen tussen de €250 en €800. De uiteindelijke prijs hangt af van factoren zoals:

• De aanwezigheid van een testament
• Het aantal erfgenamen
• Eventuele complicaties in de nalatenschap

Sommige banken bieden een verklaring van erfrecht gratis aan als de erfenis klein is en er geen testament is. Daarnaast kan het bedrag in bepaalde gevallen als kosten voor de nalatenschap worden afgetrokken bij de belastingaangifte.

Tips om kosten te besparen

De kosten van een verklaring van erfrecht kunnen oplopen, maar er zijn manieren om deze te beperken.

Vergelijk tarieven van verschillende notarissen
De tarieven kunnen sterk uiteenlopen. Door offertes bij meerdere notarissen op te vragen, kun je vaak een goedkopere optie vinden.

Controleer of een verklaring echt nodig is
Sommige banken en instanties accepteren alternatieve documenten, zoals een verklaring van erfgenamen of een volmacht.

Check of de kosten fiscaal aftrekbaar zijn
In sommige gevallen kunnen de kosten voor een verklaring van erfrecht als aftrekpost worden opgevoerd bij de belastingaangifte.

Gebruik een gezamenlijke volmacht
Als er meerdere erfgenamen zijn, kan het voordeliger zijn om gezamenlijk een notaris in te schakelen en afspraken te maken over de afhandeling.

Alternatieven voor een verklaring van erfrecht

In sommige situaties is een verklaring van erfrecht niet de enige oplossing. Bij kleinere nalatenschappen kan een onderlinge verklaring van erfgenamen voldoende zijn. Dit is een document waarin alle erfgenamen gezamenlijk verklaren hoe de erfenis wordt afgehandeld en wie bevoegd is om bepaalde zaken te regelen. Banken en andere instanties accepteren dit soms als alternatief.

Een andere optie is een akte van erfrecht. Dit is een eenvoudiger en vaak goedkoper document dan een volledige verklaring van erfrecht. In sommige gevallen kan een notaris hiermee volstaan, vooral wanneer de erfgenamen en hun rechten al duidelijk vastliggen.

Wanneer de overledene in zijn testament een executeur heeft benoemd, kan een verklaring van executele voldoende zijn om de nalatenschap af te handelen. Dit document geeft de executeur de bevoegdheid om het vermogen van de overledene te beheren en financiële zaken te regelen, zonder dat er een volledige verklaring van erfrecht nodig is.

Veelgemaakte fouten en valkuilen

Bij het regelen van een verklaring van erfrecht kunnen fouten ontstaan.

• Te lang wachten met aanvragen, waardoor bankrekeningen geblokkeerd blijven
• Niet goed controleren of een verklaring echt nodig is, wat onnodige kosten oplevert
• Geen rekening houden met erfbelasting en kosten, waardoor de erfenis kleiner uitvalt dan verwacht
• Erfgenamen niet op één lijn krijgen, wat vertraging en extra kosten met zich meebrengt

Wat te doen als je geen verklaring van erfrecht krijgt?

Soms werken erfgenamen niet mee, waardoor het proces vertraagt of vastloopt. In zo’n geval kan een rechter een beslissing nemen over de afhandeling van de nalatenschap.

Schulden in de erfenis kunnen ook een obstakel vormen. Erfgenamen kunnen dan kiezen voor beneficiaire aanvaarding om te voorkomen dat ze aansprakelijk worden voor schulden, maar dit kan het proces vertragen.

Soms heeft de notaris extra tijd nodig om buitenlandse documenten op te vragen of ontbrekende erfgenamen op te sporen. Dit kan zorgen voor vertraging in het afgeven van de verklaring.

Als een verklaring van erfrecht niet mogelijk is, zijn er alternatieven. Een machtiging van de kantonrechter kan erfgenamen de bevoegdheid geven om bepaalde zaken te regelen. Als er een executeur is benoemd in het testament, kan een verklaring van executele soms volstaan.

Conclusie

Een verklaring van erfrecht is in veel gevallen nodig om de nalatenschap af te handelen. Door op tijd advies in te winnen en kritisch te kijken naar de noodzaak ervan, kun je tijd en geld besparen en problemen voorkomen.