Consumenten vroegen massaal om een tweetrapstestament sinds een uitzending van het consumentenprogramma Radar van 1 maart 2010.

Met zo’n testament zou een forse belastingaanslag aan het adres van weduwen en weduwnaren voorkomen worden (het gedeelte, dat de kindsdelen betreft). Dat spreekt mensen bijzonder aan. Wie op dit moment zijn testament wil vernieuwen of maken, komt op een wachtlijst terecht. Wat is er aan de hand? In het TV-programma Radar vertelde een weduwnaar dat hij kort na de dood van zijn vrouw een aanslag van duizenden euro’s van de fiscus kreeg voor de successierechten over de kindsdelen.

Sinds januari 2003 is het wettelijk geregeld dat de hele nalatenschap naar de langstlevende partner gaat. De kinderen kunnen hun deel niet opeisen. Zo ook, bij deze weduwnaar. Maar veel mensen hebben niet in de gaten dat die overblijvende ouder wel al erfbelasting over de kindsdelen moet betalen.

Een voorbeeld: bij een erfenis van 300.000 euro en twee kinderen is het kindsdeel 50.000 euro. De ouder heeft immers sowieso de helft en krijgt er een kindsdeel bij. Over ieder kindsdeel, betaalt de ouder 3100 euro erfbelasting (50.000 euro – vrijstelling van 19.000 euro en daarover 10 procent). Als het vermogen vooral in de stenen zit (de eigen woning) kan dat een probleem zijn voor de weduwe of weduwnaar. Dan moet ineens 6200 euro opgehoest worden en soms lukt dat niet.

In Radar vertelden twee hoogleraren dat dit testamentair vermeden kan worden met een tweetrapstestament. Het tweetrapstestament houdt het volgende in: als de eerste ouder overlijdt, worden de kinderen onterfd. Pas als de tweede ouder ook dood is, erven de kinderen.

Het voordeel: de langstlevende ouder heeft een grotere vrijstelling (met ingang van dit jaar 600.000 euro) en zal dus in de meeste gevallen niets hoeven te betalen. De kinderen krijgen later alles en betalen ook alles.

Als het gaat om een totale erfenis van 300.000 euro is dat 11.200 euro per kind (150.000 erfenis minus 2 maal 19.000 vrijstelling = 112.000 met een erfbelasting van 10 procent). Zo’n tweetrapstestament kan inderdaad leiden tot een besparing van successierechten na het eerste overlijden. De erfbelasting wordt dan pas aan de kinderen opgelegd en geheven bij het overlijden van de tweede ouder.